Yap Adaları, Mikronezya
Yap, Wa′ab veya Waqab, Batı Pasifik Okyanusu’nun Caroline Adalarında bulunan tropik ada kümesi olup, Mikronezya Federal Devletleri’nin bir parçasıdır. Guam’ın yaklaşık 805 km güneybatısında, Palau’nun 483 km kuzeydoğusunda ve Filipinler’in Cebu kentinin 965 km doğusunda yer alan Yap adaları birbirinden su ile ayrılmış bitişik Yap veya Marbaq, Gagil-Tamil, Maap ve Rumung adlı dört adadan oluşmaktadır. Resif alanı hariç tutulduğunda Yap adası yaklaşık 24 km uzunluğunda, 5-10 km genişliğinde ve 98 km² alan kapmakta olup, kıyı kesimi çoğunlukla mangrove bataklıkları ile kaplı olsa da kuzey kıyısında güzel plajları vardır.
Yap adalarındaki Fanif belediyesinde 178 m yüksekliğindeki Taabiywol Dağı adaların en yüksek noktasıdır. Yap ada devletinin başkenti Colonia Yap adasında bulunmakta olup, etrafı çoğu atol olan Eauripik, Elato, Faraulep, Gaferut, Ifalik, Lamotrek, Ngulu, Olimarao, Piagailoe (Batı Fayu), Pikelot, Sorol, Ulithi ve Woleai’nin yanı sıra Fais ve Satawal adlı adalar ile çevrilidir. Ekvator çizgisinin sadece dokuz derece kuzeyinde bulunan Yap adasının 128 km güneyinde 2. Dünya Savaşında kalma batık gemiyle bir diğer dalış cenneti olan Chuuk adası bulunmaktadır.
Rai taş paraları
Yap adasının en önemli özelliği Pasifik’in modernite ve batı kültürü dayatmasına karşı hala dayanıklı olan son Pasifik kültürlerinden birine ev
sahipliği yapmasıdır. Avrupalılar 16. Yüzyılda bu 19 adadan oluşan Pasifik cennetini keşfettiğinde saz etekler giyen çıplak göğüslü kadınlar ile narkotik etkiye sahip betel cevizi çiğneyen erkeklerden oluşan bir toplulukla karşılaşmışlardır. Yap adası kültürünün ilginç bir özelliği adada yakın zamana dek kullanılan rai adlı çapları 7cm’den 3,6 metreye dek değişen tekerlek şeklindeki taş para birimlerinin varlığıdır. Neredeyse her köyde taşınmak için çok ağır olan bu taş parçalarının biriktirildiği bir taş para bankası malal (dans alanı) bulunmaktadır. Benzersiz taş para birimi, yüzyıllar boyunca Yap adalarında kullanımda olmasına rağmen, bu konseptin ne zaman başladığını kimse kesin olarak bilmemektedir. Her birinin farklı olan bu taşlar 400 km güney-batıda yer alan Palau adasında oyulduktan sonra kanolarla Yap adalarına taşınmışlardır. 19. yüzyılın sonlarında Avrupalı tüccarların getirdiği metal alet ve teçhizatlar taş madenciliğini kolaylaştırmışsa da 1880’lerde Palau’daki bir taş ocağında 400 Yap erkeğinin çalıştığı bilinmektedir. Günümüzde bakkaldan alışveriş yaparken ABD doları kullanılmakla birlikte kıymeti kime ve ne için verdiğinize bağlı olarak değişen bu geleneksel paralar aileler arasındaki anlaşmazlıkları özür dilemeyerek çözmek gibi durumlarda halen kullanılmaktadır.
Dev manta balıklarıyla yüzmek
Yap adalarına gelen turistlerin çoğu dalgıç olup, ağırlıkları 1 tonu bulabilen manta balıklarıyla birlikte yüzme ayrıcalığını yaşamak isteyenler için dünyanın en gözde dalış yerlerinden birisidir. Genellikle her gün aynı noktaya geri dönen mantalar vatozlardan farklı olarak tehlikeli sayılmazlar ve Ticaret Rüzgarları döneminde Kasımdan Mart ayına kadar süren çiftleşme mevsiminde dişileri 15 kadar erkekle çiftleşebilmektedir. 1980’lerde Yap’e gelen ve yerel dalış sektörüne öncülük eden Teksas doğumlu bir Barış Gücü (Peace Corps) çalışanı olan Bill Acker’in Manta Ray Bay Hotel’ın (Tel 691/350-2300; mantaray.com) rıhtımında adalardaki en iyi dalış istasyonu bulunmaktadır. Manta balıkları dalışları Mida Kanalında, resif ve duvar dalışları ise adanın güney ucunda ve batı tarafında yapılmaktadır. Ayrıca her yıl 1-2 Mart günlerinde Yap adalarına özgü geleneksel dans festivali gerçekleştirilmektedir.
Yap Adalarına Nasıl Gidilir?
United Airlines’in Boeing 737’leri haftada üç gün Yap’e uçmakta olup, havayolu dışında Yap adasına varmanın tek yolu yelkenli tekne seyahatidir. ABD vatandaşlarının geçerli bir pasaporta sahip olmaları şartıyla süresiz kalma iznine sahipken, diğer ülke vatandaşları Yap ve diğer Mikronezya adalarında 14-30 gün arasında konalama izni alabilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan kişilerin sınırlar içerisinde Mikronezya’ya ait herhangi bir Büyükelçilik, Konsolosluk veya akreditasyon sağlamış bir kurum bulunmadığı için vize işlemleri Mikronezya’ya ait resmi kurumların bulunduğu bir ülke üzerinden yapılmaktadır. Ayrıca adadan ayrılırken check-in sırasında nakit olarak ödenen 20 USD tutarında bir çıkış ücreti ödemeniz gerekmektedir. Adalarda taxi bulunmakta olup, Colonia’da adanın en uzak noktasına yaklaşık 12 $ tutmakta, otobüs bileti 1 $, kiralık arabalar ise günlük 38-60 $’a mal olmaktadır.